Foto's Huizen Kroniek

Kroniek van het jaar 1870


BA, parochie Zijtaart.   Op 2 juni 1870 overleed de Veghelse deken en pastoor Bernardinus Joannes van Miert. Daarmee kwam de weg vrij voor de bouw van een kerk voor de gehuchten Zondveld, Zijtaart, Biezen en Doornhoek. Al op 17 juni 1870 ondertekenden Gerardus van Weert, Laurens van den Oever en Lambert Pepers een brief aan de bisschop met de vraag of ze nu een kerk of kapel mochten gaan bouwen. Ook hadden de vertegenwoordigers van de vier gehuchten Jan van Sleeuwen (voor  Zondveld), Laurens van den Oever (voor Zijtaart), Johannes van Asseldonk (voor de Doornhoek) en Gerardus van Weert (voor de Biezen) een onderhoud met de bisschop. Drie van hen zouden op 10 september 1870 door de bisschop als leden van de bouwcommissie aangesteld worden, belast met de voorbereidingen voor de bouw van een kerk. Gerardus van Weert was volgens een brief van 2 augustus 1870 'aan een voetenval en verval van krachten lijdende'. In zijn plaats werd Jan van de Ven voorgedragen om het gehucht Biezen te vertegenwoordigen. In deze brief van Van Son werd een opgave van het aantal huizen en inwoners gedaan:

  Huizen Communicanten Kinderen
Zondveld

35

154

44

Zijtaart

22

104

21

Doornhoek

33

124

39

Biezen

29

100

39

Totaal

119

482

143


Ook schreef Van Son dat Ferdinandus Adrianus Clercx de nieuwe pastoor van Veghel, de inwoners van de vier gehuchten allerwelwillendst had aangehoord en hun zijn bescherming had. De Veghelse pastoor wilde wel van rechtstreekse medewerking verschoond blijven om geen argwaan te wekken bij die inwoners van Veghel die tegen de bouw van de kerk zijn. Wat het geld voor de bouw betreft vroeg Van Son om geduld. Het zou wel wat tijd kosten om geld van de gemeenteraad los te krijgen, terwijl het zomer was en er ook geoogst moest worden, zodat de gecommitteerden niet onafgebroken konden werken aan het inzamelen van fondsen.

De bouwcommissie ging met ijver aan de slag. Zo schreef men vrijwel direct een verzoek aan het rijk om de pastoor van de op te richten parochie een jaarwedde van 400 gulden te geven. Op 20 september 1870 schreef de 'Afdeling van de R.K. Eredienst' dat de bouwcommissie wel wat op de zaken vooruit liep. Eerst moest de parochie nog officieel opgericht worden.

BHIC, Kantongerecht Veghel, toegang 42, inv. nr. 14 vonnis 3938 d.d. 29 juli 1870   Gijsbertus van Uden, 56 jaar, herder, geboren te Nistelrode en wonende te Veghel, en  Lambertus Pepers, 33 jaar, landbouwer op het Zondveld (Jekschotstraat 1), worden voor het gerecht gedaagd.

Gijsbertus heeft de kudde schapen van Lambertus Pepers laten grazen op het Zondveld, ter plaatse het Lijnd en wel op het land van Jan Biemans (Leinserondweg 20) en Lambertus van den Nieuwenhuizen (Leinserondweg 17). De schapen graasden eerder op het heiveld van Nol van der Linden (Leinserondweg 16) waarvoor wel vergunning was verleend. De herder Gijsbertus krijgt twee geldboetes van vijf gulden en de eigenaar van de schapen. Lambertus Pepers , twee van drie gulden.

GA Veghel, inv. nr. 23, fol. 173v.   De burgemeester vertelde de gemeenteraad op 2 augustus 1870 dat de weg lopend vanaf het huis bewoond door A. Schepers langs Jekschot naar Lieshout te breed is, waardoor een goed onderhoud bijna onmogelijk was. B&W stelden daarom voor die weg te versmallen door een strook grond aan weerszijden van de weg te ontginnen. Die strook kan dan later aan de aangrenzende eigenaars worden verkocht. De raad keurde dit voorstel goed.

GA Veghel, inv. nr. 23, fol. 173v, fol. 176.   De burgemeester zei in dezelfde vergadering dat L. van Lieshout, wonend aan het Zijtaart, heeft voorgesteld om de weg van de school te Zijtaart naar Egidius van Lith te verleggen en over de percelen E1696, E1697 en E1698 te laten lopen, waardoor de weg breder wordt. De gemeenteraad had geen bezwaar. De burgemeester stelde voor om het voornemen openbaar af te kondigen en belanghebbenden uit te nodigen eventuele bezwaren kenbaar te maken.

Johannes van den Nieuwenhuijzen diende een bezwaarschrift in. Hij wilde dat ook de weg langs Hendrikus van de Ven (dus vanaf de school richting de latere Leinserondweg en zijn huis) verbeterd zou worden. Omdat dat er niet inzat, werd de zaak voor onbepaalde tijd uitgesteld.

GA Veghel, inv. nr. 23, fol. 178v.   De Zijtaartse hoofdonderwijzer Joseph Coenraad Tummers werd per 1 oktober 1870 eervol ontslag verleend, vanwege zijn benoeming als hoofdonderwijzer in Erp. A. Vermolen, hulponderwijzer te Rijen, die op 26 september te kennen had gegeven, dat hij Tummers wel wilde opvolgen, werd door B&W tijdelijk aangesteld. De gemeenteraad besloot op 13 oktober 1870 om de vacature nog niet officieel te adverteren, omdat men eerst nog even wil aankijken hoe Vermolen het gaat doen.

BA, parochie Zijtaart.   Op 13 oktober 1870 stuurden een aantal inwoners die aan de Zijtaartse kant van de Zuid-Willemsvaart bij Sluis IV woonden (later adressen: een huis van Doornhoek, Bergsven en enkele huizen van Corridor) een brief aan de bisschop. Ze schreven dat ze tot hun ongenoegen hebben gehoord dat ze bij de parochie Zijtaart gevoegd zullen worden. Daar voelden zij niets voor en ze vroegen om bij de parochie Veghel te mogen blijven. De brief is ondertekend door: F.H. Hofmans, Peter van Lieshout, J. van der Leeden, P. van de Tillaart, J. Hurkmans, J. Vermeulen, H. van Kessel, H. van Lieshout, Jan Driessen, Johannes van Asseldonk, J. Boere, Joannes van den Tillaart en P. Rovers. Een jaar later zou als parochiegrens de weg naar Sint-Oedenrode en de Biezendijk aangehouden worden. Van de klagers zouden er vier bij Zijtaart gevoegd worden (later Bergsven 2, 3 en 4 en Doornhoek 1), de rest bleef bij de parochie Veghel horen. Overigens bleven die vier ook daarna nog naar Veghel naar de kerk gaan.

GA Veghel, inv. nr. 23, fol. 179v.   Op 13 oktober 1870 stuurden drie leden van de bouwcommissie, Laurens van den Oever, Joannes van Asseldonk en Jan van de Ven, een verzoek aan de gemeenteraad om een lening van 7.000 gulden voor de bouw van een kerk. Het vierde lid van de bouwcommissie, Jan van Sleeuwen, zat zelf in de gemeenteraad. De burgemeester zei dat er eerst een bestek met begroting voorgelegd moet worden. Ook wilde hij weten waar men van plan was om de kerk te bouwen. Het raadslid Van Eert, die de plannen van Zijtaart steunde, betwijfelde of dat laatste wel nodig is, maar de raad sloot zich aan bij de burgemeester. Het raadslid Jan van Sleeuwen zou dit doorgeven aan de bouwcommissie.

BA, parochie Zijtaart.   Pastoor Smits schreef in het parochiememoriaal: 'Nu ontstond er nog wel eenig gekibbel over de plaats waar de kerk zou gebouwd worden, vooral de bewoners van Zondveld ijverden voor hun gehucht, zij wilden de kerk meer in hunnen nabijheid hebben dan de belangen der andere gehuchten vooral van Doornhoek toelieten. Gelukkig echter kwam daaraan spoedig een einde, nauwelijks had men vernomen dat die twist over de plaats de geheele zaak zou bederven, of men werd het eens en onderwierp zich aan de volgende beslissing van Mgr. Zwijssen.'

Op 29 oktober 1870 schreef bisschop Zwijssen: 'overwegende dat in alle belang de op te rigten kerk gevoeglijk zal geplaatst worden omtrent den kruisweg waar de vier gehuchten langs eene geregelde baan als op één punt uitloopen oft tezamen komen, hebben wij goedgevonden dat het kerkgebouw voor die gehuchten zal geplaatst worden tusschen de zoogenaamde
Klaverhoeve en de openbare school.'

BHIC toegang 7698 inv.nr.81   11-11-1870: B. en W. heeft het voornemen om de school met onderwijswoning te Zijtaart buiten openbare dienst te stellen en vervolgens te verkopen. Een ieder die daartegen bezwaren heeft moet dit in de loop van deze week kenbaar maken.

 
Bouwstijlen - Thema's - Groei - Organisaties - Veldnamen
Afkortingen - Toelichting verenigingen - Toelichting Huizen - Toelichting Kroniek - Downloads