Vanaf de tweede helft van de zestiende eeuw verschijnt in de bronnen het onderscheid tussen de Hoge en Lage Heide. Welk deel van het huidige Mariaheide hoorde bij de Hoge Heide en welk deel bij de lage Heide? De kadasterkaart van 1832 plaatst de namen als volgt op de kaart.

Namen op de kadasterkaart van 1832 zijn weinig betrouwbaar. Vaak werd een al bestaande naam gbruikt die eerder aan een ander, kleiner of juist een groter gebied verbonden was. In zijn boek Toponiemen Veghel (1998) geeft Cornelissen de volgende ligging:

Lage Heide: gebied onder Mariaheide aan de noordzijde van de weg naar Uden, ongeveer vanaf de kerk oostwaarts tot aan de Beekgraaf vlakbij het gedenkteken. en oosten van dit gebied begint het niveau van de bodem te stijgen. (Uden ligt aanmerkelijk hoger dan Veghel)

Hoge Heide: ligging onder Mariaheide aan de oostzijde van de Lage Heide. Benoeming naar de ligging te opzichte van de Lage Heide.

We hebben de orientatiepunten die Cornelissen noemt: "Gedenkteken" en "Kerk" op de volgende topografische kaart van 2009 aangegeven.

De aanduiding van Cornelissen voor de ligging van de Lage Heide: "aan de noordzijde van de weg naar Uden, ongeveer vanaf de kerk oostwaarts tot aan de Beekgraaf vlakbij het gedenkteken." is onlogisch. Bedoeld zal zijn "aan de oostzijde van de weg naar Uden, vanaf de kerk oostwaarts". De Hoge Heide plaatst Cornelissen nog wat verder naar het oosten, bij de Krekelshof, omdat daar de bodem hoger is. Volgens de hoogekaart van 1965 lag het door Cornelissen als Hoge Heide aangegeven gebied inderdaad hoog. Een ander hoog terrein was het gebied de Hoge Akker en Driehuizen verder naar het noordwesten.

Om de ligging van de Hoge Heide en lage Heide meer overtuigend vast te stellen, hebben we alle vermeldingen in de schepenprotocollen van percelen aangeduid als gelegen aan de Hoge Heide dan wel Lage Heide op de kadasterkaart van 1832 aangegeven met rode (Hoge Heide) en blauwe (Lage Heide) stippen. Het gebied dat rond 1750 nog gemeentegrond was, is paars gearceerd.

Dit geeft een heel ander beeld dan de klampnamen op de kadasterkaart van 1832 en de plaatsbepaling van Cornelissen. De naam Hoge Heide heeft betrekking op het gebied Wuitenveld en Driehuizen, en niet op het hooggelegen oostelijk terrein bij de Krekelshof. Aan een deel van de grens met Uden lopen de blauwe en rode stippen een beetje door elkaar heen.

We hebben ook gekeken naar welke huizen in 1709 bij het rot de Hoge Heide en het rot de Lage Heide hoorden. De lijst werd toen opgemaakt vanwege het toedelen van vakken voor het vegen van de Aa aan verschillende rotten. Rotten hadden ook een taak bij de bewaking en bij het repareren van wegen. De indeling in rotten was op de Heij als volgt:

Bij de indeling in rotten heeft men geprobeerd eenheden van vergelijkbare grootte te creeren, De indeling van Veghel in rotten hoeft daarom niet overeen te komen met de indeling in Buurtschappen, zoals die beleefd werd door de toenmalige inwoners van Veghel. Enkele belastinglijsten van rond 1700 groeperen de belastinplichtigen per buurtschap. Dat geeft het volgende plaatje.

Hieruit blijkt dat men rond 1700-1709 de buurtschappen Ven en Hoge Heide samengevoegd heeft in een rot. Dat rot werd Hoge Heide genoemd. De ligging van de buurtschappen Hoge Heide en Lage Heide komt goed overeen met de aanduiding van de percelen in de Veghelse schepenprotocollen.

Martien van Asseldonk