Kroniek van het jaar 1890
|
BHIC, Kantongerecht Veghel, toegang 42 inv. nr. 30
vonnis 39 dd. 23-1-1890 |
|
Adam van
der Heijden, 70 jaar, landbouwer geboren te Erp en
wonende te Zondveld (Het Gerecht 1). Op 8 januari te
Veghel ter plaatse den Rouwenkamp (Zondveld)
aangehouden, toen hij daar een koperdraden wild- of
hazenstrik aan het bewaken was. De veldwachter zag
gedaagde vanaf zijn land langs een omweg naar de strik
lopen en daar neerhurken. Toen de veldwachter ging
kijken zag hij dat de strik verdwenen was en het niemand
anders geweest moest zijn dan gedaagde die dit op zijn
geweten had. Veldwachter Karel Westerman is daarop naar
de woning van Adam van der Heijden gegaan welke ook
bekende dat hij het geweest was. Drie gulden boete.
|
| GA Veghel, inv. nr.
26, fol. 166 en 168v. |
|
De burgemeester vertelde de gemeenteraad op 1 februari
1890 dat B&W onderhandeld heeft over
de aanleg van de nodige stukjes grond
voor de aanleg van de weg naar Zondveld.
Dat was goed gegaan op één uitzondering
na. Gijsbertus van den
Nieuwenhuijzen vroeg bovenmatig
veel. Op 25 februari 1890 besloot de
gemeenteraad om toch maar te beginnen met
de weg als Gijsbertus van den
Nieuwenhuizen bij zijn vraagprijs blijft.
|
|
BHIC, Rechtbank Den Bosch,
toegang 24 inv.nr. 238 vonnis 10. |
|
Jan Biemans werd geboren te
Zijtaart op de
Heihoef op 23 januari 1876 als zoon van Martinus
Biemans en Ardina Bouw. Op 18 maart 1888 deed hij in
Zijtaart zijn eerste communie en een paar maanden later,
op 2 juli 1888, werd hij er gevormd.
Toen Jantje 14 jaar was liet hij op 16 maart 1890 zijn kudde schapen op andermans grond lopen. De veldwachter
sprak hem hierover aan en vroeg de jongen zijn naam om hem te
bekeuren. Jan antwoordde hierop:“Verrek, loop naar de
klooten, lamstraal daar gij zijt!” Dat was een
belediging van een ambtenaar in functie.
Jantje moest voor het gerecht in Den Bosch verschijnen. Ondanks zijn
jeugdige leeftijd kreeg hij van de rechter toch een
boete van 5 gulden.
|
|
BHIC, Kantongerecht Veghel, toegang 42 inv. nr. 30
vonnis 194 dd.5-5-1890 |
|
Jan van
Rijt, 56 jaar, arbeider bij Johannes van Rijt in het
gehucht Doornhoek (Pastoor Clercxstraat 12).
Hij had plaggen
gestoken en gras geplukt op de Bieschense dijk. Jan had met een krabzeis al wat verzameld en neergelegd op het erf van zijn
baas, welke aan die weg gelegen was.
Drie gulden boete.
|
| GA Veghel, inv. nr.
26, fol. 172. |
|
De voorzitter zei
dat de kunstweg op 8 mei was aanbesteed
en aangenomen door Th. en W. van Lee te
Veghel voor f 26.960, als laagste
inschrijver, terwijl de begroting f
31.557 bedroeg. Deze aanbesteding werd op
10 mei 1890 goedgekeurd.
|
|
BHIC, Kantongerecht Veghel,
toegang 42 inv. nr. 30 vonnis 266 dd. 26-7-1890 |
|
Eertijds was het een gebruik om te “tafelen” als een
meisje voor de bruiloft een verloving uitmaakte. Dat
gebeurde op 24 mei 1890 aan De Doornhoek, toen er
getafeld werd vanwege een van de dochters van Arnoldus
van Asseldonk (Pastoor
Clercxstraat 1). Hij was de overgrootvader van
Harrie van Asseldonk op Krijtenburg.
Er was flink herrie geschopt. Het lawaai was te horen
“reeds op een afstand van bijna een half uur gaans.” De
veldwachter en enkele andere getuigen waren op de herrie
afgekomen en zagen “dat in het gehucht Zijtaart onder de
gemeente Veghel, ter plaatse genaamd Doornhoek, een
groot leven en rumoer werd gemaakt, bestaande uit roepen,
schreeuwen, razen en tieren en het blazen op horens en
fleschen.” Men sloeg de bodem van een fles, en dan kon
daarop geblazen worden als op een trompet. Petrus
Kremers (De
Kampen 6) was met zo’n bodemloze fles in de hand
gezien.
Er waren wel zo’n vijftien man aan het keet schoppen.
De veldwachter arresteerde een groepje van vijf dat bij
elkaar stond. De rest rende weg. Deze vijf moesten voor
het kantongerecht verschijnen. Het waren Petrus van
Asseldonk, oud 33 jaren, Hendrik van Asseldonk, oud 28
jaren, landbouwers en allebei wonend in Zijtaart (Pastoor
Clercxstraat 1), Antonius van den Oever, landbouwer,
geboren in Sint-Oederenrode, oud 37 jaren, ook in
Zijtaart wonend, Johannes Smits, oud 38 jaren, geboren
in Schijndel en wonend in Zijtaart (Pastoor
Clercxstraat 31) en Petrus Kremers, oud 29 jaren,
klompenmaker, wonend in Zijtaart (De
Kampen 6).
De gedaagden ontkenden. De Van Asseldonken beweerden dat
zij bij de troep waren gekomen om hun zus te beschermen,
op wie dat tafelen gemunt was. Petrus Kremers was in het
bezit van een bodemloze fles, maar beweerde uit schrik
te zijn gaan lopen. De rechter trapt er niet in en
veroordeelde alle vijf tot ieder een boete van drie
gulden.
|
| PA Zijtaart,
parochiememoriaal. |
|
Op 22 mei 1890 werd
in de parochie Zijtaart het broederschap
van de vijf scapulieren opgericht.
|
| BHIC, inv. nr. 11058
d.d. 22-05-1890. |
|
De totale lengte van
de verhardde weg over Zijtaart was 3.600
meter. De Provinciale Waterstaat gaf op
22 mei 1890 toestemming dat L. Vervoort
uit Veghel het dagelijks toezicht heeft
bij het aanleggen van de nieuwe keiweg.
|
|
www.kranten.kb.nl, Het nieuws van de dag 25-6-1890 |
|
Men schrijft ons uit Vechel
(N. Br.): Het driedaagsche feest, dat de sociëteit
Concordia alhier verleden week bij gelegenheid van haar
50-jarig bestaan vierde en dat Maandag een aanvang nam,
is boven verwachting geslaagd. Het behoeft nauwelijks
vermeld, dat het geheele dorp in feestdos was en de
driekleur uit alle woningen wapperde.
Maandagnamiddag werd het begin van het feest
aangekondigd door kanonschoten en werd ter inleiding
door Vechel's Mannenkoor een schoon concert gegeven,
waarvan het hoofdnummer — de feestcantate, vervaardigd
door den Heer I. P. Niesen, hoofd der school in de wijk
Zijtaart — het glanspunt vormde. De uitvoering liet
niets te wenschen over en gaf bewijs van degelijke
studie en ambitie.
De tweede dag, welke bestemd was voor het houden van den
grooten historischen optocht, begon met gunstig weder,
doch deed later den grootschen aanblik door een flinke
regenbui wel eenigzins verminderen. Eerst werd op het
feestterrein eene matinee gegeven van de muziek der
schutterij uit 's Hertogenbosch, welke druk bezocht werd.
Te 3 uren rangschikten zich de verschillende groepen
voor den optocht, welke bestond uit vijf historische
groepen. De eerste stelde voor: Julius Paulus en
Claudius Civilis, de hoofden der Batavieren als
grondleggers van ons vrije volk, met den uit die tijden
vermaarden boogschutter Soranus. De tweede groep bestond
uit Hertog Jan van Brabant, met een stoet van edellieden,
enz., die in 1310 gronden afstond en als een der
grondvesters dezer gemeente word genoemd. Toen volgde de
derde groep, Jhr. Walraven van Erp, die in 1612 als Heer
van Vechel werd gehuldigd, en Johan van Boekhoven,
pensionaris van Antwerpen, die van den Koning van Spanje
de heerlijkheid kocht voor ƒ 10,000. De vierde
historische groep werd gevormd door Prins Willem V en
den hertog van Brunswijk-Wolfenbuttel. In deze groep
kwamen ondermeer voor, behalve het gevolg der
vorstelijke personen, Louis Francois Kraijenhof, een
Vechelaar, uitmuntende in welsprekendheid, schrijver van
verschillende geleerde werken, en een naamgenoot
Cornelis Johannes Kraijenhof, die als officier bij de
genie in 1769 van hier naar Spanje vertrok en aldaar een
grooten naam verwierf bij den aanleg van kanalen De
vijfde groep stelde voor: Willem Toll met zijn zoon en
den landvoogd Gessier. De groepen werden afgewisseld
door muziekkorpsen, enz.
Over den optocht in zijn geheel ging een algemeene roep
van goedkeuring en bewondering. De groepen wedijverden
met elkaar in juiste en keurige costumeering. Honderden
vreemdelingen waren tegenwoordig en lieten zich, ondanks
den plassenden regen, niet uit hunne vroolijke
feeststemming brengen. Nadat de optocht ontbonden was,
werd door het bovengenoemde muziekkorps een prachtig
concert gegeven, dat goed slaagde, en de dag van Dinsdag
werd besloten met een groot souper, opgeluisterd door de
strijkmuziek der kapel en gekruid door eene aangename
stemming.
De derde en laatste dag van het gouden feest bracht
beter weder, en daarmede ook het groote aantal
handboogschutterijen, die aan het concours zouden
deelnemen. De ontvangst had ordelijk plaats en aan de
verschillende presidenten werd de eerewijn aangeboden.
Daarna begon de wedstrijd, welke opgewekt voorbijging en
waarbij het niet ontbrak aan hevigen kamp om den prijs
der overwinning, 's Middags te 4 uren werd de optocht
van Dinsdag opnieuw samengesteld, doch ditmaal
vermeerderd met de schutterijen, voorafgegaan door hunne
banieren. De overwinnende gezelschappen werden tevens
voorgegaan door een page, die op een zijden kussen den
behaalden prijs droeg.
|
| PA Zijtaart,
parochiememoriaal. |
|
Pastoor Smits
schreef: 'In de zomer werd begonnen met
de aanleg van eenen kunst- of keiweg door
deze parochie langs kerk en pastorie.
Lang, zeer lang, had men verlangend
daarnaar uitgezien. Velen hadden zich
beijverd om de weg te verkrijgen, doch
van de parochianen niemand meer dan Joannes van Lith en Christ Schepers, beiden bewoners
van Zondveld. Gelukkig werden zij
gesteund door den Heer Frans Manders, lid
van de Gemeenteraad te Veghel en tevens
lid der Provinciale Staten. Door de
krachtige en volhardende pogingen van
deze heer werd de gemeenteraad ten gunste
van onzen weg gestemd, en werd er in de
Provinciale Staten een subsidie verkregen
van 45 percent.
De weg werd aangenomen en
is ook aangelegd door de gebroeders Van
Lee te Veghel. Met het werk, begonnen in
juni, was de bestrating reeds gevorderd
tot aan de heide van Zondveld, toen de
barre winter inviel, die drie maanden
duurde en allen arbeid belette. Na afloop
des winters, in het voorjaar van 1891,
werd aanstonds het werk hervat en circa
Paschen voltooid. Gaarne had men de weg
doorgetrokken gezien tot aan den grintweg
van Lieshout naar St. Oedenrode; geen
middelen zijn onbenut gelaten om den
gemeenteraad daartoe te brengen, maar tot
dusverre is men daarin niet geslaagd.'
|
'Oude
Herinneringen', door Karel van Eert, Brabants
Dagblad d.d. 1961.
|
|
Karel van Eert
schreef in 1961: 'In 1889-1890 is toen de
keiweg aangenomen (..). Ook zijn toen de
eiken bomen gepoot, die nu als zware
bomen worden omgehakt om plaats te maken
voor de nieuwe weg.'
|
|
BHIC, Kantongerecht Veghel,
toegang 42 inv. nr. 30 vonnis 305 dd. 21-7-1890 |
|
Theodorus van Asseldonk
Antoonzoon, 19 jaar, geboren en wonende te Zijtaart
(Pastoor Clercxstraat 22). Heeft op 24 juni de aan zijn
toebehorende hond los laten lopen zonder de
voorgeschreven muilkorf. Een gulden boete.
|
|
BHIC, Kantongerecht Veghel, toegang 42 inv. nr. 30
vonnis 481 (1890) |
|
Hendrikus Opheij, 58 jaar, geboren te Erp en wonende op
den Biezen (Biezendijk B).
Hij werd op 2 november betrapt
omdat hij op den Biezen wildstrikken in een heg had
geplaatst.
De veldwachters hadden zich verdekt opgesteld en zagen
Hendrikus in alle vroegte de strik bewaken. Na enige
tijd liep Hendrikus naar de heg om te kijken of de strik
nog goed gesteld was. De veldwachter ging daarop naar
hem toe en sprak hem daarop aan. Hendrikus reageerde met
beledigende uitdrukkingen en verklaarde later voor de
rechter dat hij wel naar de strik gekeken heeft, maar
deze niet op die plaats gezet had. Twintig gulden boete.
|
|
Rotterdamsch Nieuwsblad,
12 september 1890 |
|
Zekere Johannes Smits, van Uden, is gisteren, als
verdacht van diefstal met braak in de woning van den
onderwijzer, te Zijtaart nabij Veghel, in den nacht van
7 op 8 dezer, gevankelijk in het huis van bewaring te ‘s
Hertogenbosch gebracht. Hij ontkent alle schuld,
alhoewel de laarzen van bedoelden onderwijzer aan zijn
voeten werden teruggevonden.
|
|
BHIC, Kantongerecht Veghel, toegang 42 inv. nr. 30
vonnis 483 dd. 7-11-1890 |
|
Antonius Thijssen, Martinuszoon, 21 jaar, wonende te
Zijtaart. Hij had in het gehucht Zijtaart met een eenloops
jachtgeweer met kruit en hagel geladen op de grond van
Gerardus Brugmans gelopen. Het geweer werd in beslag
genomen en hij moest twee boetes van elk tien gulden
betalen. Hij kreeg een boete omdat hij geen
jachtvergunning had en een omdat hij zonder toestemming
op grond van een ander liep.
|
| GA Veghel, inv. nr.
26, fol. 184. |
|
De burgemeester
informeerde de gemeenteraad op 12
december 1890 dat de nodige stukjes grond
voor de weg naar Zondveld zijn
aangekocht: 3,28 are van de kinderen van
Johannes van Asseldonk voor f 24 per are.
2,02 are van Johannes van
Eijndhoven voor f 26 per are.
0,62 are van Johannes van de Rijt voor f 26 per are.
0,20 are van Johannes van
Asseldonk voor f 15 per are.
0.46 are van de kinderen van Jan
van Sleeuwen voor f 12 per are.
0,21 are van de kinderen van
Antonie de Leest voor f 9 per are.
|
|
