Verklaringen in 1535
|
Veghel R23
fol. 212v-214r (13-03-1535) |
|
Hanric, zoon van wijlen Dirck Thyssen was doodgestoken
door Hanricken Maes Melissoen en Lonis Geritss van
Ponsendael. Met behulp van “goeden, eerbaren ende
discreten mannen” is een verzoening overeen gekomen, met
betrekking tot alleen Lonis Geritss.
Voor het slachtoffer treden op: Jan Willem Goerts,
Willem Hanrick Dircxsoen en Thys Gerit Thyssoen.
Voor Lonis, de “misdedige” treden op: Mathys Rommensoen,
Hanrick soene Joseph Goertss, Hanrick Goert Cuyperssoen,
Hanrick Peter Willemss, Willem, zoon van wijlen Dirck
Thyssoen en zijn broer Ariaen Dirck Thyssoen, die mede
optreden namens hun broer Jacoppen Dircxs.
Die vertegenwoordigers van beide partijen hebben op hun
beurt ieder weer scheidsrechters aangesteld, die moeten
overleggen. Voor het slachtoffer zijn dat priester heer
Willem Danelss Bontwerckers, Jacop Dirck Walravenss en
Dirck Loniss. Voor de dader zijn dat heer Andries
Persoenss, priester in Erp, Jannen Claeus Wautgerssoen
en Hanricken Wouterss.
Het volgende is door die scheidsrechters
overeengekomen:
Lonis moet “in alder nedrigheit den vriende ende maigen
bidden dat sy hem het misdaet vergeven willen”.
Lonis moet “tot laeffenisse der sielen des dooden” 2
“dertichsten” laten doen, of daarvoor 2 Peters betalen.
Hij moet hij 200 “zielmissen” laten lezen in kloosters
“oick tot laeffenisse ende troest der voirseyt sielen”.
Hij moet 3 Horns gulden betalen.
Hij moet te voet 3 bedevaarten ondernemen: naar Trier,
naar Colen en naar Dueren “voer die heilige moeder Sinte
Anna”.
Hij moet 50 zoen guldens betalen.
Lonis mag 6 jaar niet in Uden en Veghel overnachten, hij
mag er alleen op bezoek komen.
Als vrienden en familieleden van de dode in Erpe “in die
herberge” kwamen, dan mag Lonis daar niet naar binnen
gaan. Als Lonis al eerder binnen is, dan mag hij daar
blijven
.Lonis mag de eerste 6 jaar slechts 1 dag (24 uur) per
jaar in Veghel komen.
Na deze 6 jaren mag Lonis nooit meer in de kerk van Uden
komen, als dat niet nodig is.
Lonis “sal leveren opten kerckhoff van Vechel een
steenen cruys, daer op gehouwen sal staen Hanrick Dirck
Thyssoen, in alsulckere quantiteyten als dat steenen
cruys is dat steet after den graft Gerit Thys ende alst
opten voirseyt kerckhoff leet, soe moegent die vrienden
setten.”
Lonis moet op straat de vrienden en familieleden van de
doden vermijden.
|
|
R23, fol. 233v-234r (met los inlegvel); 237v-238r en 300r-301r; R24, fol. 545-546. |
|
In de zomer van 1535 werd Lambert, zoon van Lucas Aert Donckers en Elysabeth Hanricx van Ham door Jan Goertssoen geslagen. Hij raakte gewond ‘aen syn hooft ende syne andere leden'. Lamberts vader, Lucas Donckers, woonde op Zijtaart in
het huis met huidig adres
Leinserondweg 16
Lambert waarschijnlijk ook, want direct na Lamberts dood werd
dit huis verkocht en Lamberts weduwe Katherijn deed bepaalde
beloften betreffende de kosten van de verkoop van het huis aan
Dirck Hanricx die Lew (of Sleuwen).
Lambert lag enige tijd ziek in bed en het was onduidelijk of hij ziek was van de ‘quetsuren' of van iets anders. Het zag er niet goed uit, het was wenselijk dat hij de laatste sacramenten toegediend zou krijgen. Als hij zou overlijden kon Jan Goertssoen worden beschuldigd van doodslag. Lambert werd te verstaan gegeven ‘dat hy syn siel bewaren soude'. Voor zijn zieleheil was het beter om te voorkomen dat Jan Goertssoen misschien ten onrechte beschuldigd zou worden van doodslag. Lambert zei toen: "Laet twee scepenen coemen. Ick wil Jan Goertssoen ontdragen van den dootslach."
Op 18 augustus 1535 kreeg hij de laatste sacramenten toegediend. Jan Goertssoen bezocht die dag met twee schepenen, de vorster, de koster en een dokter Lambert Donckers op zijn ziekbed. Jan Goertssen vroeg om vergiffenis. Lambert Donckers, die wist dat hij sterven zou, heeft Jan toen ‘mitten hant genoemen, seggende tot hem: "Ick vergeeff uw all heel dat ghij my oeyt misdaen hebt om die minne van God." Daarna is Jan vertrokken, waarna pastoor Reyner van Stakenborch de laatste sacramenten toediende. Lambert Donckers zei voordat hij het H. Oliesel ontving ook "dat die crencte (= ziekte) syns lichaems niet en quame vuyten quetsueren mer vyt een ander suyct (= ziekte), die hem naemaels overcomen was, dairom vergaff hy 't Jan Goertssoen alheel" en toen blies hij zijn laatste adem uit, Lambert,
'wiens siele God Almachtich ontfermen wille'. De dokter verklaarde dat hij Lambert Donckers behandeld heeft aan een
'vleesch wonde' op zijn hoofd, maar dat Lambert volgens hem daaraan niet gestorven was.
|
|
Veghel R23 fol. 238r (07-10-1535) |
|
De erfgenamen van Lucas Donckerssoen soene wylen Aerts
hadden heer Willem Danelssoen, priester, Willem Surmonts
Lonissoen, Willem Hanricx vander Ryt en Dirck Hanrick
Sleuwen des auwen gekozen om te helpen in het verkopen
en beheren van hun goederen “ende alle twisten die onder
hon luyden geresen waren off alsdan rijsen mochten neder
te leggen ende te verenigen”.
Het gaat om de goederen die zij erfden van hun vader
Lucass en hun moeder Elysabeth. De erfgenamen van Lucas
soen wylen Aert Donckerssoen verklaren dat heer Willem,
Willem Surmonts, Willem Hanricx en Dirck Hanricx dit
naar hun tevredenheid gedaan hebben.
|
|
